24-03-20
Gm. Czersk. W sprawie uchwał (odpady) i odpowiedzi RIO
Burmistrz odnosi się do stanowiska radnego

Burmistrz Czerska przesłał dziś (24.03) rano do redakcji dwa pisma (swoje i radcy prawnego) – publikujemy poniżej - jako odpowiedź na stanowisko radnego Daniela Szpręgi w sprawie uchwał i odpowiedzi  RIO (zobacz stanowisko radnego – TUTAJ).

„Pan radny Daniel Szpręga swoim zwyczajem wyraził za pośrednictwem portalu wizjalokalna.pl stanowisko na temat unieważnienia przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Gdańsku uchwał dotyczących opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe. Zwykle pozostawiam takie wypowiedzi bez komentarza, przedstawiając argumenty na sesji. Tym razem wyjątkowo odpowiem za pośrednictwem portalu wizjalokalna.pl, a nie na dzisiejszej sesji Rady Miejskiej, gdyż odbywa się ona w szczególnych okolicznościach i powinna trwać jak najkrócej, bez zbędnych dyskusji.

Pan radny przywołuje swoją wypowiedź z sesji styczniowej, że rada ośmieszy się zaskarżając uchwały RIO do WSA. Ja z kolei przywołam swoje słowa z tamtej sesji skierowane do pana Szpręgi (które to bez problemu odnalazłem nie w protokole, a na nagraniu video), że wie doskonale, że inne gminny też mają problemy z uchwaleniem tych stawek i żeby zgodnie z ewangeliczną zasadą, że rzuca pierwszy kamieniem ten, kto jest bez winy, pan radny zachował powściągliwość. Pan Daniel Szpręga kamieniami jednak rzuca, więc jestem zmuszony mu w ten sam sposób odpowiedzieć.

W kwestiach prawnych swoją opinię przedstawia poniżej radca prawny, pan Władysław Rzepczyński, ja przypomnę tylko krótko historię tej sprawy. Otóż w roku 2019 i poprzednich stawka opłaty za odpady z nieruchomości letniskowej wynosiła 208 zł rocznie. We wrześniu ub. roku weszła w życie nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która ograniczyła wysokość tej opłaty maksymalnie do 169,30 zł w roku 2020. Tę nową stawkę uwzględniliśmy w listopadowej uchwale o opłatach za gospodarowanie odpadami komunalnymi, dotyczącej głównie nieruchomości zamieszkałych. Uchwała ta miała wejść w życie 1 lutego, aby był czas na powiadomienie mieszkańców o nowych stawkach, zebranie deklaracji i maksymalne opóźnienie podwyżek. Niestety, Regionalna Izba Obrachunkowa uznała, że opłaty za nieruchomości letniskowe (nawet niższe niż dotychczas) nie mogą wejść w życie w trakcie roku i w tej części stwierdziła nieważność listopadowej uchwały. Pozostawienie bez jakichkolwiek dalszych kroków uchwał RIO oznaczałoby, że nie możemy pobierać w 2020 roku żadnej opłaty od tych nieruchomości, które są objęte gminnym systemem odbioru i zagospodarowania odpadów. Dlatego podjęliśmy próbę obrony naszego stanowiska, składając skargę na rozstrzygnięcia RIO do sądu administracyjnego i podejmując nowe uchwały w tej sprawie. Czy to jest ośmieszanie się? Jeśli tak, to jak określić sytuację, w której RIO trzykrotnie stwierdza nieważność całości lub części uchwały rady gminy (w której pracuje pan Daniel Szpręga) w sprawie opłat za odpady z nieruchomości letniskowych? No, ale skoro w Czersku to wina burmistrza, to tam pewnie to wina wójta, a nie na przykład sekretarza gminy. W Czersku nieprzekazanie „natychmiast” uchwał RIO przez przewodniczącego radnym to „przekroczenie uprawnień”, w innej gminie rzecz dopuszczalna i stosowana. Dobrze byłoby, Panie radny, stosować do innych tę samą miarę co do siebie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny jeszcze nie rozpatrzył naszych skarg, więc sprawa nie jest zakończona. Jednak, jako że do ostatecznych rozstrzygnięć jeszcze daleko, a właściciele domków letniskowych niedługo pewnie zaczną je użytkować, podjąłem decyzję o zaproponowaniu Radzie Miejskiej wyłączenia nieruchomości letniskowych z gminnego systemu gospodarki odpadami. Będzie to z korzyścią dla wyniku finansowego, bo koszty odbioru odpadów z tych nieruchomości są wyższe niż możliwa do pobrania opłata roczna w wysokości 169 zł (a być może nawet 0 zł). Jednak z punktu widzenia systemu będzie to ze szkodą dla jego szczelności. Niestety, takie są konsekwencje podejścia RIO do tej kwestii.

Przepraszam mieszkańców naszej gminy, że w tak trudnym dla nas wszystkich czasie roztrząsam w sumie mało istotne kwestie, ale zostałem do tego zmuszony. Jeszcze raz życzę wszystkim Państwu dużo wytrwałości, cierpliwości i przede wszystkim zdrowia.

Burmistrz Czerska
Przemysław Biesek-Talewski”

Pismo radcy prawnego:

         „Zgodnie z art. 6j ust. 3b ustawy z  dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dla nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy lub dla innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe rada gminy uchwala roczną ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Obowiązek zapłaty tej opłaty przypada w terminie do 31 lipca każdego roku (reguluje to art. 6l ust. 1 ustawy oraz uchwała nr XXX/301/17 Rady Miejskiej w Czersku z dnia 27 kwietnia 2017 roku w sprawie określenia terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi).

         Zasada demokratycznego państwa prawnego wymaga, aby obowiązki nakładane na obywateli, stanowiące zwłaszcza obciążenia podatkami i opłatami, były ustalane i publikowane przed nastaniem nowego roku podatkowego, a dopuszczalnym wyjątkiem jest ustalanie podatków i opłat w niższej wysokości niż dotychczasowa, co może mieć miejsce w trakcie roku podatkowego (zobacz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 listopada 2010 roku – sygn. akt II FSK 1272/09).

         Omawiana uchwała została podjęta w dniu 26 listopada 2019 r. i miała wejść w życie w dniu 1 lutego 2020 r. (tak jak nowe stawki dla nieruchomości zamieszkałych) przed terminem obowiązku zapłaty tej opłaty, dotyczy opłaty tylko i wyłącznie opłaty za 2020 rok i jest w wysokości niższej niż opłata obowiązująca w 2019 roku, bo wynosi 169 zł/rok, (było 208 zł/rok).

         Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku ma w tej sprawie inne zdanie, dlatego stwierdza nieważność uchwał rad gmin, w których opłaty roczne za nieruchomości letniskowe wchodzą w życie w innym terminie niż w dniu 1 stycznia 2020 r. Nie zgadzając się z takim stanowiskiem wnieśliśmy skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. RIO ustosunkowało się do tej skargi, obecnie czekamy na wyznaczenie terminu rozprawy przed sądem.

          Rada ma prawo podejmować uchwały o zmianie swoich wcześniejszych uchwał, nawet przed ich wejściem w życie, analogicznie jak z takiego prawa korzysta Sejm (np. nowelizując ustawę Prawo zamówień publicznych, która wejdzie w życie dopiero 01.01.2021 roku).

         Nie oznacza to, że obowiązuje równolegle podwójny porządek prawny. Mocą uchwały zmieniającej nowa treść regulacji zastępuje odpowiednią - wskazaną w uchwale zmieniającej - część uchwały zmienianej (poprzedniej) i to z dniem wskazanym w uchwale zmieniającej. Zatem do tego dnia obowiązuje dotychczasowa treść, a od tego dnia nowa treść zmieniona.

         Nie ma tutaj bezprecedensowego obowiązywania dwóch uchwał w tej samej materii. Natomiast gdyby taka sytuacja zaistniała, że dwa w różnym czasie wydane akty prawne regulowałyby odmiennie to samo zagadnienie, to reguły wykładni prawa stanowiącej, że prawo nowe wyprzedza prawo wcześniej ustanowione (lex posterior derogat legi priori), uniemożliwiają wystąpienie „sytuacji bez precedensu”. W stosowaniu prawa nie ma takiej sytuacji - zapobiega jej stosowanie m.in. zasad wykładni prawa.

         Stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności części uchwały nie powoduje automatycznego wyeliminowania jej z porządku prawnego. Wobec złożonego odwołania do WSA, uchwała w zaskarżonej części podlega wstrzymaniu w wykonaniu, co nie wyklucza wprowadzania w tej części zmian, gdyż podobnie jak ta część zaskarżona, również one będą podlegały wstrzymaniu w wykonaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania.

         Ostatecznie, podobnie jak orzeczenie RIO tak i wyrok WSA działa retroaktywnie – ex tunc, tzn. obowiązywać będzie z mocą od początku podjęcia zaskarżonej uchwały, czyli wsteczną, stanowisko tej strony (RIO lub Gmina), która wygra spór przed Sądem.

         Dlatego zasadnym było dokonanie zmiany części zakwestionowanej uchwały tak, aby nowe stawki opłat za odbieranie odpadów komunalnych z nieruchomości zabudowanych domkiem letniskowym, a zbierane bez zachowania zasady segregacji, były niższe niż w poprzednim roku, co eliminuje zarzut niekonstytucyjności uchwały. Rada bowiem może w ciągu roku podatkowego obniżać obywatelom obciążenia publiczne.      

                                                         (-) Władysław Rzepczyński – radca prawny”

(red)