11-07-24
Gm. Czersk. Z DZIEJÓW NASZEGO REGIONU
GM. CZERSK. 130 rocznica powstania Towarzystwa Ludowego Oświata w Łęgu
Czy wiecie, że... 11 lipca 1894 roku powstało w Łęgu Towarzystwo Ludowe Oświata? Inicjatorem powstania organizacji był Teodor Pestka. W skład powołanego wówczas Zarządu weszli m.in. rolnik – Augustyn Sikorski i organista – Piotr Bruski. Ten drugi, skrzętnie omijając pruską cenzurę, prowadził chór, organizował koncerty i przedstawienia. Najczęściej odbywały się one w sali p. Małkowskiego.
Co ciekawe i warte uwagi, w Czersku Towarzystwo Ludowe powstało dwa lata później – tj. w 1896 roku. Było największym i najważniejszym towarzystwem, skupiającym Polaków w naszym regionie. Założyli je: wikary czerskiej parafii - ks. Kowalkowski, Ignacy Kliński i dr Bronisław Zieliński. Długoletnim przewodniczącym był Ignacy Kliński, po nim pan Bonin, a od 1926 roku dr Bronisław Zieliński. Członkami pierwszego zarządu byli: Paweł Lipiński, Jan Piotrowski i Antoni Kruczyński. Z czasem towarzystwo skupiło blisko 700 członków. Posiadało ono Kasę Wzajemnej Pomocy, która udzielała rodzinie po zmarłym członku zapomogi pogrzebowej w wysokości 70 marek. Przy towarzystwie istniał także wydział kobiet, który przed I wojną światową liczył około 300 członkiń. Po wojnie liczba członków zmalała do ok. 250. Ubytek ten tłumaczono rozrostem towarzystw kościelnych, które w tamtym czasie powstawały z inicjatywy miejscowego Ks. Proboszcza Kazimierza Sprengla, a także wskutek powstania licznych świeckich towarzystw polskich.
Pomimo, że Czersk wraz z Pomorzem w wyniku I rozbioru wszedł w posiadanie Prus, Polacy cały czas pamiętali o tym, by zachować świadomość narodową. Praca naukowa i oświatowa, były czynem patriotycznym, służącym krzewieniu polskości. Towarzystwa Ludowe odgrywały w czasach zaborów dużą rolę. Przede wszystkim, pomimo ścisłej kontroli ze strony władz pruskich, skupiały one Polaków, organizując liczne zebrania z odczytami, imprezy rozrywkowe, zabawy, wycieczki, czy przedstawienia. W Czersku postacią wiodącą był wspomniany dr Zieliński (Honorowy Obywatel Miasta Czersk), który prowadził działalność patriotyczną na różnych polach. M.in. to właśnie on zorganizował w 1913 r. tajne nauczanie języka polskiego, a wspierała go w działaniach podejmowanych na rzecz polskości jego córka – Maria Kucowa.
Poniżej kopia zaproszenia na obchody 15-tej rocznicy istnienia Towarzystwa Ludowego Oświata w Łęgu, znajdująca się w zbiorach p. Henryka Sikorskiego.
M.Jakubowski
Materiały umieszczone w portalu Wizjalokalna.pl chronione są prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Korzystanie z materiałów w całości lub fragmentach, dalsze ich rozpowszechnianie bez zgody pisemnej redakcji portalu Wizjalokalna.pl, jest zabronione.