Artykuł reklamowy

Spedycja - co oznacza i czym charakteryzuje się branża spedycyjna?



Spedycja to działalność, która polega na organizowaniu przewozu różnego rodzaju towarów. Wyjaśnimy, kim jest spedytor, jakie są rodzaje spedycji i na czym dokładnie polegają usługi spedycyjne. Podpowiemy, jakie akty prawne regulują spedycję, czym różni się ona od logistyki i na czym polega praca spedytora międzynarodowego.

Spedycja – co to jest

Działania mające na celu organizację przewozu towarów i które składają się na proces spedycji, mają szeroki zakres. Obejmują przede wszystkim koordynację przewozu od pierwszego kontaktu z klientem, poprzez zawarcie umowy, kontrolę przewozu aż po rozliczenia końcowe. Odpowiadając na pytanie, czym zajmuje się spedytor, trzeba mieć na uwadze, że jego rola zaczyna się często już na etapie doradztwa udzielanego klientowi. Po podpisaniu umowy musi dobrać do ładunku odpowiedni środek transportu. Przeprowadza kontrolę kompletności oraz poprawności wypełnienia dokumentów transportowych. Jest odpowiedzialny za rozwiązanie ewentualnych problemów i trudności, które mogą pojawić się w trakcie transportu spedycyjnego. Do dodatkowych czynności, które obejmuje spedycja, należą między innymi odprawy celne oraz awizacja.

Spedycja a logistyka

Mimo że spedycja obejmuje szeroki zakres czynności, logistyka jest pojęciem jeszcze od niej szerszym. Obejmująca organizację przewozu towarów spedycja mieści się w obrębie logistyki, jest jednym z jej elementów. Logistyka transportu zajmuje się planowaniem oraz optymalizacją przemieszczania ładunków. Do zadań logistyka należy koordynacja całego łańcucha dostaw. Logistyka to całościowy proces planowania, realizacji oraz kontroli każdego z etapów przepływu surowców, zasobów i informacji, które są konieczne do osiągnięcia założonego celu, rozumianego jako zaspokojenie określonej potrzeby finalnego odbiorcy usługi. Warto dodać, że pojęcie spedycji wykracza z kolei daleko poza pojęcie transportu, a zlecenia spedycyjne są znacznie bardziej złożone niż zlecenia o charakterze czysto transportowym.

Firma spedycyjna – co to

Obszar, w którym działają firmy spedycyjne, jest znacznie większy niż zakres działalności przewoźników. Firmy transportowe zajmują się przewozem towaru z punktu A do punktu B. Pozornie wydawać się może, że tym samym trudni się spedycyjna firma. Spedycja obejmuje jednak całościową koordynację przewozu, nie tylko sam transport. Spedytorzy nie dysponują zazwyczaj swoją flotą i współpracują z przewoźnikami. Zajmują się kompleksową opieką nad przewozem ładunku, również w zakresie niezbędnej dokumentacji. Odpowiadają za cały proces transportu, a nie tylko przewóz. Uważa się, że dobra firma spedycyjna powinna mieć doświadczenie w rozwiązywaniu problemów transportowych, działać kompleksowo i dysponować pracownikami, którzy poza rzetelnością cechują się szybkim podejmowaniem trafnych decyzji.

Umowa spedycji

Umowa spedycji zawiera zobowiązanie spedytora do wykonania za wynagrodzeniem wysyłki lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem. W myśl Kodeksu Cywilnego: „przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem” (art. 794 § 1). Umowa spedycji nie może regulować usług, które nie mają charakteru spedycyjnego. Jedną stroną umowy jest spedytor, a drugą dający zlecenie. Może być to osoba fizyczna lub prawna. Może wystąpić również sytuacja, gdy obydwoma stronami umowy są spedytorzy. Dzieje się tak, kiedy mamy do czynienia ze spedytorem głównym i dalszym (pośrednim).

Akty prawne regulujące spedycję

Do głównych aktów prawnych, które regulują zagadnienie spedycji w Polsce, należy zaliczyć:

- Kodeks cywilny;

- rozporządzenia, które regulują sposoby postępowania z różnymi rodzajami ładunków – m.in. rozporządzenia Ministra Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministra Spraw Wewnętrznych, Ministra Infrastruktury i Rozwoju;

- umowy międzynarodowe w zakresie ogólnych zasad przewozów (m.in. Konwencja TIR, Konwencja COTIF, uchwały IATA, Reguły Hasko-Visbijskie, Reguły Hamburskie);

- umowy międzynarodowe, które dotyczą postępowania ze szczególnymi rodzajami ładunków (np. Konwencja ADR, Konwencja ADN).

Ogólne Polskie Warunki Spedycji

Ważnym dokumentem są również Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne, które opracowuje i wydaje Polska Izba Spedycji i Logistyki. OPWS nie stanowią źródła prawa, ale są zbiorem dobrych praktyk. Dokument standaryzuje różne aspekty stron umowy spedycyjnej i określa ich wzajemne prawa i obowiązki. Reguluje między innymi kwestię zleceń i ofert, czynności spedytora i jego wynagrodzenia, przeszkód w realizacji spedycji, ubezpieczeń, reklamacji i rozstrzygania sporów. Składa się z 31 paragrafów. Nie dotyczy przewozu szczątków ludzkich, papierów wartościowych i pieniędzy, innych kosztowności oraz dzieł sztuki.

Rodzaje spedycji

Można wyróżnić kilka podziałów rodzajów spedycji, których dokonuje się pod względem wziętego pod uwagę kryterium. Najważniejsze z nich to odpowiednio:

- według kryterium środka przewozowego

• spedycja drogowa (samochodowa),
• spedycja kolejowa,
• spedycja morska,
• spedycja żeglugi śródlądowej,
• spedycja lotnicza,

- według kryterium zróżnicowania środków przewozowych

• spedycja gałęziowa – przy użyciu jednego rodzaju środka transportu,
• spedycja intermodalna – z użyciem kilku typów środków transportu,

- według kryterium zasięgu

• spedycja krajowa,
• spedycja międzynarodowa,

- według kryterium sfery działania

• spedycja publiczna - firma wykonuje usługi zarobkowe,
• spedycja własna - realizacja usługi odbywa się we własnym zakresie i na rzecz obrotu handlowego własnych towarów.

Spedytor międzynarodowy - co robi

Spedytor międzynarodowy zajmuje się przewozem ładunków poza granicę kraju. Jego podstawowym zadaniem jest organizacja w ramach ruchu międzynarodowego dowozu, załadunku, ewentualnego przeładunku i dostarczenia towaru w określone miejsce, a następnie jego rozładunku. Ze spedycji międzynarodowej korzystają zleceniodawcy, którzy sprowadzają surowce i produkty z innych państw lub prowadzą działalność eksportową.

Artykuł powstał przy współpracy z giełdą prilo.com - transport aut